213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 229. maddesi Fatura’yı tanımlamıştır. Söz konusu maddeye göre Fatura; “Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından düzenlenen ve müşteriye verilen ticari vesika” dır.

           Yine aynı kanunun 230. maddesinde faturanın şekli,  231. maddesinde ise faturanın nasıl düzenleneceği yani nizamı açıklanmıştır. Buna göre;

1 - Faturalar sıra numarası dâhilinde teselsül ettirilir. Aynı müessesenin muhtelif şube ve kısımlarında her biri aynı numara ile başlamak üzere ayrı ayrı fatura kullanıldığı takdirde bu faturaları şube ve kısımlarına göre şube veya kısmın isimlerinin yazılması veya özel işaretle seri tefriki yapılması mecburidir.

2 - Faturalar mürekkeple, makine ile veya kopya kurşun kalemi ile doldurulur.

3 - Faturalar en az bir asıl ve bir örnek olarak düzenlenir. Birden fazla örnek düzenlendiği takdirde her birine kaçıncı örnek olduğu işaret edilir.

4 - Faturaların baş tarafında iş sahibinin veya namına imzaya mezun olanların imzası bulunur.

5 - (Değişik : 4/12/1985 - 3239/20 md.) Fatura, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde düzenlenir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır.

6 - (Ek : 4/12/1985 - 3239/20 md.) Bu Kanunun 232 nci maddesinin birinci fıkrasına göre fatura düzenlemek zorunda olanlar, müşterinin adı ve soyadı ile bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarasının doğruluğundan sorumludur. (Ancak bu sorumluluk, aynı maddenin 2 nci fıkrasının uygulandığı halleri kapsamaz.) Fatura düzenleyenin istemesi halinde müşteri kimliğini ve vergi dairesi hesap numarasını gösterir belgeyi ibraz etmek zorundadır.”

           Yasaya göre faturalar mürekkeple, makine veya kopya kurşun kalemle doldurulur.

           Diğer yandan bakıldığında bilgisayarlar hayatımızın her alanına girmekte ve teknoloji ise baş döndürücü bir hızla gelişmektedir. Faturalar eskiden el ile veya daktilo ile düzenlenmekteydi. O zamanlar otokopi (kendinden karbonlu) kağıtlarda yoktu. Bu nedenle suret faturalar arasına karbon kağıdı konularak düzenlenirdi. Günümüzde ise bilgisayarlar aracılığıyla muhasebe programları ve otokopi kağıt kullanılarak düzenlenmekte ve çıktıları yazıcıdan alınmaktadır.  Bu durum fatura düzenlemenin daha hızlı yapılması ve yazımdan kaynaklanan hataların olmaması açısından önemlidir.

           Önceleri nokta vuruşlu (dos tabanlı) yazıcılar kullanılırken sonraları mürekkep püskürtmeli ve şimdilerde ise lazer (Windows tabanlı) yazıcılar kullanılmaktadır.   

           Her yazıcının kendine has özellikleri vardır. Şöyle ki;

           Nokta vuruşlu yazıcılar, uçları mürekkepli iğnelere sahiptirler. İğneleri daktilo şeridi benzeri bir mürekkep kaynağının üzerine vurarak baskıyı gerçekleştirirler. Her vuruştan sonra gözle zor görülebilecek çok ufak noktacıklar oluşur. Bu noktaların birleşiminden kullanılacak karakterler elde edilir.

           Mürekkep püskürtmeli yazıcılar, nokta matrisli yazıcılardandır. Ancak bu yazıcılar şerit kullanmazlar. Bunun yerine resmi ve karakterleri oluşturmak için vuruşsuz bir yöntem kullanırlar. Yazıcı kafası kağıda değmez. Bunun yerine kafa kağıda mürekkep damlacıkları püskürtür.

           Lazer yazıcılar, çalışma prensibi bakımından fotokopi makineleri ile aynı mantığa sahiptirler. Kağıt üzerindeki veri lazer ve ışık yardımı ile aktive olup, elektrik yüklenen bir yüzeye aktarılır. Daha sonra toner yardımı ile grafik ve yazılar kağıt üzerinde oluşturulur. Hızlı ve kaliteli baskı yapabilirler.

           Faturalar yukarıda bahsi geçen yasa gereği en az bir asıl bir suret düzenlenir. Birden fazla suret yapılması da mümkündür. Ancak bu durumda her suretin kaçıncı surat olduğu mutlaka belirtilmelidir.

           Faturaların tek bir seferde el ile veya nokta vuruşlu yazıcı kullanılarak düzenlenmesinin asıl amacı fatura aslı ile suretlerinin değiştirilmesini önlemek ve bu yolla aslı ile suretlerinin aynı olmasını sağlamaktır. Bu husus lazer yazıcılarda mümkün değildir. Lazer yazıcılarda fatura aslı ile suretleri ayrı ayrı yazdırılmaktadır. Bu nedenle fatura aslı ile suretlerinin farklı olma ihtimali vardır.  

           Peki bu konuda Maliye’nin görüşü nedir? Lazer yazcılar kullanılarak fatura düzenlenebilir mi?

           Vergi hukukuna göre hiçbir yasal engel olmamakla birlikte idarenin bu konuda iki farklı görüşü vardır. Bu görüşler şöyledir;

İSTANBUL VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI'NIN GÖRÜŞÜ
            İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı'nın görüşüne göre, “fatura lazer yazıcıdan yazdırılabilir.”

Ancak anlaşmalı matbaalara bastırılmış veya notere tasdik ettirilmiş faturaların, lazer yazıcıdan yazdırılması esnasında örnek olan ikinci nüshalarına 'örnek' olduğu ibaresinin yazılması, asıl ve nüshaların seri ve sıra numaralarının aynı olmasına azami dikkat gösterilmesi gerekiyor. (03.10.2005 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK-213-11759/375 sayılı Özelge)

KAYSERİ VERGİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI’NIN GÖRÜŞÜ

           Kayseri Vergi Dairesi Başkanlığı’nın görüşüne göre, “fatura lazer yazıcıdan yazdırılamaz.”  

Çünkü, lazer printer kullanımında bilgiler kağıt üzerinde yakılarak kaydedilmektedir. Bu ise printerden aynı anda iki nüsha döküm alınmasını engellemektedir.

Diğer taraftan, lazer printerden arka arkaya döküm alınabilmekte olduğundan, bu durum sayfalarda yer alan bilgilerin kolayca değiştirilmesi imkanını yaratabilmektedir. Bu nedenle; yukarıda yer alan hususlar dikkate alındığında faturalarınızın lazer printerle yazdırılması imkan dahilinde değildir. (20.04.2007 tarih ve B.07.1.GİB.4.38.15.02/VUK/21-67/1218 sayılı Özelge)

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI'NIN GÖRÜŞÜ
           Gelir İdaresi Başkanlığı'nın 2009 tarihli özelgesinde verdiği görüş ise aksi yönde ve “fatura lazer yazıcıdan yazdırılamaz”  şeklinde.

Gelir İdaresi Başkanlığı'nın görüşüne göre, lazer yazıcı kullanımında bilgiler kağıt üzerine yakılarak kaydedildiğinden, yazıcıdan aynı anda iki nüsha döküm alınamamaktadır. Lazer yazıcıdan dökümler arka arkaya alınabilmekte olduğundan bu durum, sayfalarda yer alan bilgilerin kolayca değiştirilmesi imkanını sağlamaktadır.
Bu nedenle, bilgi işlem makineleriyle düzenlenen faturaların lazer yazıcıyla yazılması  imkan dahilinde olmayıp, nokta vuruşlu yazıcılardan alınan sürekli form halinde kullanılması ile mümkündür. (12.01.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.03.29/2923-231-568 sayılı Özelge)

           Bu konuda idarenin farklı görüşleri olduğuna göre kafalardaki soru işareti nasıl giderilecektir?

           Günümüzde artık lazer yazıcılar yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yazcıları yok sayarak “faturalar lazer yazıcıdan yazdırılamaz” demek kanımca yanlıştır. Çünkü yasaklarla bir yere varılamayacağı aşikardır.  Mükellefleri bir yandan elektronik ortamda form ve beyanname vermeye mecbur tutan Maliyenin bu konudaki tutumunu çelişkili buluyorum.

           Maliye kendi içindeki farklı görüşleri ortadan kaldırmak ve mükelleflerin kafasındaki soru işaretini de bertaraf etmek adına bir an önce yasal düzenleme yapmalı ve gerekirse acil olarak bir tebliğ yayımlamalıdır.

İRFAN ARABACI